Ειπώθηκαν ψέματα που ντράπηκαν και τα ίδια. Μιας και δεν ντράπηκαν τα στόματα που τα λεγαν.
Μενέλαος Λουντέμης
Αν προσπαθήσεις να αποκωδικοποιήσεις την ανθρώπινη συμπεριφορά, το ψέμα έχει σημαντική θέση σε αυτή την προσπάθεια.
Όλοι μας λέμε ψέματα. Καθημερινά.
Άλλος λιγότερα, άλλος περισσότερα.
Το πιο απλό ψέμα είναι η απάντησή μας στο ‘τι κάνεις’ ή ‘πως είσαι;’.
Από συνήθεια μπορεί να λέμε ‘καλά’ έστω κι αν δεν είμαστε καλά.
Αν πραγματικά βάλεις μια κάμερα να σε παρακολουθεί, θα δεις πως κι εσύ, όπως κι εγώ, λέμε αυτά τα μικρά και αθώα ψεματάκια καθημερινά.
Είναι σχεδόν… τρόπος ζωής.
Έχουν εισέλθει τόσο πολύ στην καθημερινότητά μας και στο χαρακτήρα μας που δεν καταλαβαίνουμε καν ότι τα λέμε.
Το πρόβλημα όμως δεν είναι (συνήθως) αυτά τα μικρά και αθώα ψεματάκια που πολλές φορές τα χρησιμοποιούμε και για να μη φέρουμε τον άλλον σε δύσκολη θέση.
Εκεί που το παιχνίδι γίνεται πιο επικίνδυνο, είναι όταν λέμε πιο σοβαρά ψέματα.
‘Ισως για κάτι που κάναμε και δεν ήταν σωστό.
Άδικο, ή ασυνήθιστο ή και ανήθικο μερικές φορές.
Από το να μην κρατήσουμε κάποιο μυστικό, μέχρι το να κρύψουμε κάτι “φαινομενικά” ασήμαντο.
Από το να μιλάμε για κάποιον πίσω από την πλάτη του, μέχρι το να απατήσουμε τον/την σύντροφό μας. Έστω και νοερά!
Από το να δηλώσουμε λιγότερα στην εφορία (όχι με νόμιμο τρόπο), μέχρι να κλέψουμε.
Δεν υπάρχει όριο στο ψέμα ή στην κακή/παραβατική συμπεριφορά…
Δεν πάω καν στα πιο ‘σοβαρά’, δεν υπάρχει λόγος, το πιάνεις το νόημα ως νοήμων άνθρωπος που είσαι.
Η αλήθεια είναι ότι πολλές φορές χρησιμοποιούμε το ψέμα ως προστασία.
Με κάποιο τρόπο προστατεύουμε τον εαυτό μας από κάτι που δεν καταλαβαίνουμε.
Υπάρχουν όμως ψέματα που λέμε, που χρειάζονται ιστορίες ολόκληρες μέσα στο μυαλό μας για να ‘στηριχθούν’.
Αν έχεις κάνει κάτι που δε θέλεις να μαθευτεί, θα πρέπει να χτίσεις μια ολόκληρη ιστορία γύρω από αυτό το συμβάν.
Και ίσως μια σειρά ιστοριών, ένα ολόκληρο αφήγημα.
Κάτι που θα έκανε την Αγκάθα Κρίστι να φαίνεται ‘μικρή’ μπροστά στο ‘μεγαλειώδες’ μυθιστόρημά σου 😊
Επιχειρήματα, σενάρια, άλλοθι και ότι άλλο ‘εργαλείο’ χρειαστεί το πολυμήχανο μυαλό μας.
Αυτό όμως είναι πολύ δουλειά για τον εγκέφαλο.
Πολύ δουλειά!
Χρειάζεται να δημιουργήσει έναν ολόκληρο ψεύτικο κόσμο, μόνο και μόνο για να συντηρήσει ένα ψέμα…
Κυριολεκτικά μια άλλη πραγματικότητα που υπάρχει μόνο στη φαντασία μας αν το σκεφτείς.
Έχω κι εγώ όπως και όλοι μας πει λιγότερο ή περισσότερο σοβαρά ψέματα κατά το παρελθόν.
Και ξέρω, μπορώ να καταλάβω εκ πείρας, πόσο πολύ ενέργεια καταναλώνει ο εγκέφαλος για να συντηρήσει μια τέτοια ιστορία.
Αυτό δεν το γνώριζα όμως προτού ξεκινήσω να μελετώ την ανθρώπινη συμπεριφορά.
Έτσι ζούσα.
Στην πιο απλή μορφή, προτιμούσα να λέω ψέματα παρά να φέρω κάποιον σε δύσκολη θέση.
Ήταν ίσως και από την ανάγκη για αποδοχή, να μην απορρίψει κάποιος ‘εμένα’ και την άποψή μου.
Γιατί αυτό σε υποσυνείδητο επίπεδο θα σήμαινε ότι θα ήμουν ‘χαζός’, ή ‘όχι αρκετά καλός’, ή απλά δε θα ήμουν ‘κομμάτι της αγέλης’.
Της παρέας δηλαδή όπως το λέμε στην γλώσσα μας 😊
Στην πιο σύνθετη μορφή, δημιουργούσα μια ιστορία στο μυαλό μου για να δικαιολογήσω τα αδικαιολόγητα.
Τα λάθη μου και τις κακές συμπεριφορές μου.
Όμως… αυτό που δεν μπορούσα να καταλάβω τότε, ήταν πως στον πυρήνα της αυτή η συμπεριφορά, είχε να κάνει με το πόσο καλά κορόιδευα τον ίδιο μου τον εαυτό!
Στην ουσία τα μεγαλύτερα και περισσότερα ψέματα, τα έλεγα στον ίδιο μου τον εαυτό, όχι σε άλλους.
Και αυτό είχε ως συνέπεια να μη νιώθω καθόλου μα καθόλου καλά με τον εαυτό μου.
Κάθε φορά που το μυαλό μου πήγαινε σε εκείνη την περιοχή, ένιωθα τύψεις, ένιωθα άσχημα, ένιωθα παράξενα.
Ένα συναίσθημα ενοχής, ή ντροπής, ή ένα κενό μέσα μου, που είχε ως αποτέλεσμα να βλέπω τον εαυτό μου με αυτή ακριβώς την οπτική.
Του ψεύτη, κάποιου που κρύβει πράγματα, κάποιου που δεν είναι εντάξει απέναντι στον εαυτό του και τους άλλους.
Όχι, ούτε εγκλήματα έχω διαπράξει, ούτε και ‘σοβαρά’ αδικήματα. Αλλά αυτό δεν έχει σημασία.
Σημασία έχει το αποτέλεσμα που έχει αυτή η νοοτροπία, η στάση ζωής, η συνήθεια.
Σημασία έχει το τι ανέχεσαι και το όχι.
Το να λες λοιπόν ‘δεν πειράζει, ένα αθώο ψεματάκι ήταν’, ίσως να έχει πολύ πιο μεγάλες συνέπειες στον τρόπο που βλέπεις τον εαυτό σου συνειδητά ή ασυνείδητα.
Και αυτό το δεύτερο είναι το ‘μυστικό’.
Αν το ασυνείδητο, το ρομποτάκι σου, η τεχνητή σου νοημοσύνη έχει προγραμματιστεί με τρόπο που να σε πείθει τελικά ότι είσαι αυτό που νομίζεις πως είσαι,
και αν αυτό που νομίζεις πως είσαι είναι κάτι που έχει αρνητικά χαρακτηριστικά, τότε είναι λίγο-πολύ δεδομένο ότι σε έχει πείσει ότι είσαι ‘ψεύτης’.
Ή ότι το ‘ψέμα’ είναι κάτι αθώο, ή κάτι ουδέτερο.
Δικαιολογία στη δικαιολογία, τελικά θα σε νικήσει. Θα σε πείσει…
Τα τελευταία χρόνια που το έχω αντιληφθεί, έχω ελαχιστοποιήσει τα ψέματα που λέω, έστω και τα πιο μικρά, τα πιο αθώα.
Αυτό μπορεί να μη με κάνει τόσο ‘ελκυστικό’ για κάποιον που θέλει να μου πει το αφήγημά του, με κάνει όμως 100% πιο αληθινό.
Θα σου πω την αλήθεια μου, δε θα σου πω ψέματα για να σε κάνω να νιώσεις καλά.
Θα βρώ άλλο τρόπο να το πετύχω αυτό, πιο αληθινό.
Θα προετοιμαστώ γι΄αυτό.
Μπορεί να αποτύχω την πρώτη και τη δεύτερη αλλά σιγά σιγά θα το βρώ…
Αυτό πιστεύω πως είναι το καλύτερο που μπορώ να κάνω για σένα.
Και αυτό με τη σειρά του έχει βελτιώσει σε ένα τεράστιο βαθμό, το πως το ρομποτάκι μου επικοινωνεί μαζί μου.
Βλέπεις, το έχω επαναπρογραμματίσει με υπομονή και επανάληψη για αρκετά πλέον χρόνια και του έχω αποδείξει ότι δεν είμαι ‘ψεύτης’.
Αυτό, μαθαίνοντας από τη συμπεριφορά μου, άρχισε σιγά σιγά να με στηρίζει και όχι να με σαμποτάρει.
Να με βοηθάει και όχι να μου βάζει εμπόδια.
Όχι ότι δεν τα κάνει όλα αυτά σήμερα, ο βαθμός όμως που τα κάνει είναι πολύ πιο μικρός, όπως και η συχνότητα.
Όλα όμως ξεκινούν από την επίγνωση, γιατί μέχρι να γίνει συνειδητή αυτή η διαδικασία, θα παραμένει και αυτό ένα από τα τυφλά σημεία.
Και για να επέλθει η επίγνωση, αυτό που προαπαιτείται, είναι η βούληση. Η θέληση.
Και αυτή έρχεται με ένα κίνητρο.
Και αυτό το κίνητρο πρέπει να έρχεται από μέσα.
Γιατί αν έρθει απ’ έξω, μετά από λίγο θα ξεθωριάσει…
Ενώ αν έρθει από μέσα, ακόμα κι αν λεκιάσει…
Θα πλυθεί και θα μυρίσει σαν… φρεσκοπλυμένο ρούχο 😉
Συμφωνείς;
🙏
Υ.Γ. Ένα χρήσιμο πεντάλεπτο video με μια Ελληνοαμερικανίδα (Evy Poumpouras) και μια Αγγλοκύπρια (Lisa Bilyeu) που μιλάνε για το ψέμα μπορείς να δεις εδώ 😊
